9.Mai- 9 мая

O nas

14. April 2016

Święto Wyzwolenia: Niemieccy antyfaszyści dziękuja Polakom za wyzwolenie spod faszyzmu

Kamil Majchrzak, tekst
Andreas Domma www.andreas-domma.de, zdjęcia

Dla wielu młodych Berlińczykow te majowe dni pozostaną jeszcze na długo w pamięci. Na zaproszenie berlińskiego oddziału Stowarzyszenia Prześladowanych przez Reżim Nazistowski (VVN-BdA), zrzeszającego byłych więźniow obozów koncentracyjnych oraz młodych antyfaszytow podejmujących współczesnie walkę przeciw odradzającym się ruchom neofaszytowskim w Niemczch, od 7 do 9 maja w Berlinie gosciła 10-osobowa delegacja byłych żołnierzy i kobiet żołnierzy walczących na froncie wschodnim. Już podczas powitania delegacji przybyłej pod przewodnictwem partyzanta Batalionow Chłopskich i przewodniczącego ZKRPiBWP Henryka Strzeleckiego na dworcu w Berlinie, przy akordeonowych dzwiękach piosenki Agnieszki Osieckiej „Przed nami Odra”, stało się jasne, że polscy goście witani są w Berlinie jako wyzwoliciele. Potwierdziło to publiczne spotkanie w Haus der Demokratie [Domu Demokracji] z mieszkańcami Berlina zatytułowane „Zapomnieni polscy wyzwoliciele”. Głos zabrała min. Anna Szelewicz z 2 Dywizji 1 Armii WP uczestnicząca w wyzwolniu obozu KZ Sachsenhausen oraz Adela Jaworowska i Zofia Lipiec z Batalionu „Emili Plater”. Niemców szczególnie interesował wkład kobiet-żołnierzy w wyzwolenie spod faszyzmu. Przewodniczący Henryk Strzelecki podkreslił role polskiego czynu wojskowego i partyzanckiego dzięki któremu dziś pokolenia Polaków i Niemców mogą życ w pokoju i wolności. Lech Tryuk, Eugeniusz Skrzypek oraz Józef Czerwiński z 1 Dywizji im. Tadeusza Kościuszki podzielili sie swoimi wspomnieniami z walk podczas szturmu Berlina. Kmd. Henryk L. Kalinowski z 6. Samodzielnego Batalionu Pontonowego-Mostowo, który należał do pierwszych Polaków walczących w Berlinie przypomniał uczestnikom spotkań także o ważnej roli Polaków, ktorzy nie tylko walczyli w grupach szturmowych w miescie ale swoją logistyką umożliwiali oddziałom pancernym przeprawę na Szprewie. Józef Koleśnicki, który brał udział w zatrzymaniu wojsk Waffen-SS pod dow. Gen. Steinera od północy zwrócił uwagę na fakt, że bez wysiłku sojuszników na froncie wschodnim, ktorzy ponosili najwiekszy ciężar tej wojny, faszystowskie barbażynstwo nie zostało by pokonane w maju 1945 roku. To dzięki frontowi wschodniemu tysiące więżniów obozów koncentracyjnych, pracowników przymusowych i Niemców zostało wyzwolonych spod hitleryzmu.

8 maja polscy kombatanci uczestniczyli w uroczystym złożeniu wienców pod Pomnikiem Polskiego Żołnierza i Niemieckiego Antyfaszysty. Komandor Henryk L. Kalinowski jako kanclerz ogólnopolskiego Stowarzyszenia Społecznego „Misja Pojednania” odznaczyl Komandorią Missio Reconciliationis niemieckiego antyfaszystę Volkmara Harnisch (przewodniczącego BO VVN-BdA w dzielnicy Prenzlauer Berg) za to, że jako młody chłopak wraz ze swoimi rodzicami dostarczał nielegalnie żywność min. polskim robotnikom przymusowym pod Gerą w Turyngii oraz ukrywał u siebie radzieckich zbiegów z obozów pracy za co został skazany przez nazistów za zdrade stanu i tylko dzięki swej niepełnoletności uniknął kary śmierci. Następnie Monika Kauf corka Alfreda Kauf, niemieckiego antyfaszysty i więźnia obozu koncentracyjnego KZ Dachau przekazała polskim kombatantom na pamiatke spotkania w Berlinie kopię bitego w latach 1930-tych solidarnościowego medalu antyfaszystowskiego, ktory był rozprowadzany nielegalnie w Berlinie by w ten sposób pomóc finansowo więźniom faszystowskich obozów.

Po południu kombatanci zwiedzali na zaproszenie posła Dietmara Nietan (SPD) gmach Reichstagu, a następnie zostali przyjęci Bundestagu. Poseł Nietan jako członek kuratorium Fundacji “Pamięć, Odpowiedzialność i Przyszłość” (odszkodowania robotników przymusowych) oraz przewodniczący Rady Fundacji Międzynarodowy Dom Spotkań Mlodzierzy w Oświęcimiu, został następnie odznaczony przez kom. Kalinowskiego Komandorią Missio Reconciliationis za jego działalność pojednawczą.

Wieczorem delegacja polskich kombatantów została zaproszona na przyjęcie do Parlamentu Kraju Związkowego Berlin przez grupę parlamentarną „Die Linke”. Przemawiał przewodniczacy grupy parlamentarnej Udo Wolf, który podkreslił wdzięczność władz Berlina dla polskich żołnierzy w wyzwoleniu Niemiec spod faszyzmu. Następnie głos zabrał przewodniczący VVN-BdA Hans Coppi, syn Hansa i Hildy Coppi z antyfaszystowskiego podziemia „Rote Kapelle”, którego rodzice zostali straceni w więzieniu za swoją działalność antyfaszystowska a ich syn Hans urodzil sie krótko przed straceniem swych rodziców w więzieniu żeńskim „Frauengefängnis Barnimstraße”. Coppi przedstawił projekty VVN-BdA zajmujące się upamiętnieniem Polaków w walce z faszyzmem, min. swoją książkę o zapomnianym ruchu oporu robotników, w którym uczestniczyli także Polacy mieszkający wówczas w III. Rzeszy.

W ostatnim dniu swej wizyty grupa polskich kombatantów wzięła udział w wycieczce po miejscach dawnych walk w centrum Berlina na Salzufer/Englische Strasse w dzielnicy Tiergarten, gdzie walczyli Eugeniusz Skrzypek, Józef Czerwiński oraz Henryk L. Kalinowski a także Karl-August-Platz w dzielnicy Charlottenburg, gdzie walczył Lech Tryuk, były powstaniec z AK, który przedarł się na Pragę by już jako żołnierz 1 Dywizji wyzwolić Warszawe.

Na zakonczenie wizyty polscy kombatanci zostali przywitani oklaskami na organizowanym przez VVN-BdA od kilku lat „Święcie Wyzwolenia 9 Maja”. Miłe przyjęcie Berlińczyków na festynie w Treptower Parki oraz serdeczność obecnych tam potomków żołnierzy radzieckich mieszkajacych w Berlinie, ktorzy rownież brali udział w szturmie na Berlin pokazało, że pamięć o wyzwoleni spod faszyzmu potrafi jednoczyć ponad granicami.